Vào mùa mưa lũ, tại những vùng bị thiên tai lũ lụt, nguồn nước thường bị bẩn, ô nhiễm do các chất thải từ cống rãnh, bùn đất, xác động vật chết… lẫn vào nước nước sông, suối, ao hồ. Tại các khu vực bị ngập nước, các nguồn nước, công trình cấp, thoát nước, công trình vệ sinh bị phá hủy khiến tình trạng thiếu nước sạch sinh hoạt càng trở nên nghiêm trọng.
Nguồn nước nhiễm bẩn khiến vi khuẩn, vi-rút và ký sinh trùng có điều kiện sinh sôi, phát, dẫn đến lan truyền mầm bệnh. Các bệnh dễ mắc phải như bệnh về da (mẩn ngứa, mụn nhọt, nấm chân tay, nước ăn chân, ghẻ lở, viêm da, viêm nang lông,…), các bệnh về đường ruột và đường tiêu hóa (tiêu chảy, tả, thương hàn), các bệnh về mắt (đau mắt đỏ, mắt hột), bệnh phụ khoa do tắm nước bẩn…
Để có nguồn nước sinh hoạt an toàn trong và sau mưa lũ, bảo đảm sức khỏe và phòng tránh các dịch bệnh xảy ra có thể sử dụng các biện pháp làm sạch nước đơn giản sau đây:
1. XỬ LÝ NƯỚC SINH HOẠT
(Làm trong nước -> Khử trùng -> Đun sôi (nếu uống trực tiếp))
Bước 1: Làm trong nước
- Bằng phèn chua:
+ Chuẩn bị phèn chua: Cứ 20 lít nước sử dụng 1g phèn chua.
+ Hòa tan 1g phèn chua vào một gáo nước (khoảng 500ml).
+ Đổ gáo nước đã hòa tan phèn chua vào xô đựng 20 lít nước cần xử lý, khuấy đều.
+ Chờ khoảng 30’ cho cặn lắng xuống đáy xô, gạn lấy nước trong đổ vào một xô sạch khác để khử trùng.
- Bằng vải (nếu không có phèn chua):
Dùng vải sạch để lọc, giữ lại cặn bẩn. Loại bỏ cặn bẩn trên vải sau mỗi lần lọc. Lọc đi lọc lại vài lần đến khi nước trong.
.jpg)
Bước 2: Khử trùng nước
Nước đã làm trong có thể được khử trùng bằng một trong hai cách sau:
- Bằng hóa chất:
+ Chuẩn bị hóa chất:
Viên Cloramin B 0,25g: Khử trùng cho 25 lít nước đã được làm trong.
Hoặc viên Aquatabs (67 mg): Khử trùng cho 20 lít nước đã được làm trong.
+ Khử trùng:
Cloramin B 0,25g: Cho 01 viên vào thùng đựng 25 lít nước đã được làm trong, khuấy đều, đậy nắp, chờ 30 phút sau có thể sử dụng làm nước sinh hoạt được.
Aquatabs 67mg: Cho 1 viên vào thùng đựng 20 lít nước đã được làm trong, khuấy đều, đậy nắp chờ 30 phút có thể sử dụng được.
- Bằng cách đun sôi:
+ Chỉ sử dụng nước để uống trực tiếp sau khi đã đun sôi.
+ Nước sau khi đun sôi không được để quá lâu, nên thường xuyên đun nước mới hàng ngày để uống.
+ Trong trường hợp không có hóa chất khử trùng, chỉ ăn uống nước đã đun sôi kỹ, không ăn các loại rau sống rửa bằng nước chưa khử trùng.
- Bằng thiết bị lọc: Ngoài các biện pháp xử lý nước như trên, hộ gia đình có thể sử dụng thêm thiết bị lọc để xử lý nước. Nên sử dụng những thiết bị đã được kiểm định, cấp phép của các cơ quan chức năng, đồng thời tuân thủ hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất để đảm bảo hiệu quả lọc nước.
Lưu ý: Nước đầu vào của các thiết bị lọc nước phải là nước đã được làm trong, không dùng trực tiếp nước bề mặt từ ao hồ, sông suối, kênh rạch… để tránh bít tắc thiết bị lọc.
Ghi chú:
- Nước đã được làm trong và khử trùng có thể sử dụng cho các mục đích nấu ăn, sinh hoạt.
- Nếu uống trực tiếp vẫn phải đun sôi trước khi uống.
.jpg)
2. XỬ LÝ NƯỚC GIẾNG ĐÀO (GIẾNG KHƠI)
Bước 1: Thau rửa giếng
- Khơi thông các vũng nước xung quanh khu vực giếng
- Tháo bỏ nắp và ni lông bịt miệng giếng
- Múc nước giếng dội lên thành giếng cho trôi hết đất cát và rác bám trên thành giếng, sàn giếng
- Nếu giếng ngập lụt, nước đục: Múc hoặc dùng máy bơm hút cạn nước và vét hết bùn cặn trong giếng.
- Nếu giếng không bị nước lụt tràn vào, vẫn trong: Nếu có điều kiện thì hút nước và thau rửa. Không thì tiến hành làm trong giếng nước.
Bước 2: Làm trong giếng nước
- Tính toán thể tích nước trong giếng (tính bằng chiều cao cột nước x diện tích hình tròn miệng giếng).
- Hòa tan 50g phèn chua cho mỗi 1m3 nước (có thể 100g nếu nước đục nhiều) vào 1 gầu nước, tưới đều lên giếng nước.
- Thả gầu chìm sâu xuống nước rồi kéo mạnh lên khoảng 10 lần.
- Chờ 30 phút – 60 phút cho cặn lắng hết
Bước 3: Khử trùng
- Chuẩn bị hóa chất: Thường dùng Cloramin B 25%: Tùy theo thể tích nước trong giếng để tính lượng Cloramin B 25% cần thiết (để khử trùng 1m3 nước cần 10g Cloramin B 25%).
- Hòa lượng hóa chất vào một gầu nước, khuấy đều cho tan hết. Tưới đều gầu nước này vào giếng.
- Thả gầu chìm sâu đến nửa cột nước rồi kéo lên kéo xuống khoảng 10 lần. Múc nước giếng này dội lên thành giếng để khử trùng thành giếng.
- Chờ sau khoảng 30 phút là có thể dùng được.
.jpg)
3. XỬ LÝ NƯỚC GIẾNG KHOAN
- Làm vệ sinh bơm, sàn giếng: Loại bỏ hết bùn, đất, rác bám trên vòi bơm, sàn giếng.
- Bơm hết nước đục, đến khi thấy nước trong thì bơm thêm 15’ nữa, bỏ nước đi sau đó có thể sử dụng được.
(Nguồn: Cục Y tế dự phòng)
Lê Quang Hoàng - TT GDSK
